Hypertrofische CardioMyopathie (HCM) is een hartafwijking die aangetroffen wordt bij zowel raskatten als huis- tuin en keukenkatten. Cardio staat voor hart en myopathie voor zieke spier.
Het hart is een pomp die de bloedcirculatie in het lichaam verzorgt. Net als bij mensen heeft het hart van een kat vier compartimenten; de rechter boezem, de rechter kamer, de linkerboezem en de linkerkamer. De rechter boezem ontvangt bloed van diverse grote aderen en stuwt dit naar de rechterkamer. Door het samentrekken van de rechterkamer wordt het bloed naar de longslagader gepompt vanwaar het door beide longen stroomt. Hierbij wordt het bloed van zuurstof voorzien, vervolgt zijn weg naar de linkerboezem en van daar naar de linkerkamer waar het door samentrekking in de lichaamsslagader (aorta) wordt gepompt. Hiervandaan stroomt het bloed door de verschillende organen om zich via de holle aders weer te verzamelen in de rechterboezem. De hartkleppen zorgen er voor dat het bloed maar één kant uit kan en verhinderen dat het terugstroomt.

Bij HCM zijn de spieren van de wand van de linkerkamer in dikte toegenomen (hypertrofie). Dit veroorzaakt een toenemende verstijving in de linkerkamer waardoor die zich niet efficiƫnt kan vullen. Bovendien wordt de ruimte in de linkerkamer steeds kleiner, met als gevolg dat minder bloed rond gepompt wordt en de ruimte in de linkerboezem vergroot. Hierdoor ontstaat o.a. een vergrootte kans op trombose. Door een drukstijging in de linker boezem neemt de druk in de longvaten toe, wat leidt tot vochtophoping in de longen en de borstkas. Tevens kan bij HCM een verdikking van de spieren, waarmee de hartkleppen bevestigd zijn, optreden en een abnormale beweging van de hartkleppen, ook wel SAM (Systolic Anterior Motion) genaamd, ontstaan.

Wat zijn de verschijnselen van HCM
Het is heel goed mogelijk dat een kat niet of nauwelijks symptomen vertoont en men pas na een plotselinge dood merkt dat dit veroorzaakt werd door HCM. De volgende klachten kunnen een aanwijzing zijn voor HCM:

  • slechte eetlust
  • benauwdheid
  • versnelde ademhaling
  • verlamming van de achterpoten
  • hartruis (Niet iedere hartruis is een teken van HCM is en niet bij alle gevallen van HCM kan een hartruis via een stethoscoop worden gehoord.)
Bij welke rassen komt HCM vaker voor.

HCM komt vaker voor bij de rassen Brits Korthaar, Maine Coon en Ragdoll, maar ook in minder mate bij de Noorse Boskat, de Turks Angora en de Blauwe Rus. Bij Siamezen, Burmezen en Abessijnen zou HCM vrijwel niet voorkomen, hier komt wel een vorm van hartspierziekte voor waarbij de hartspier dunner, wijder en zwakker wordt: CCM, Congestieve CardioMyopathie.

Hoe kan ik laten testen of mijn kat HCM heeft.

De enige betrouwbare methode voor het opsporen van HCM het maken van een echocardiogram gemaakt door een van de specialisten die genoemd worden in de lijst Testadressen 2011 in Nederland en Belgiƫ Echografisch onderzoek Hart en Nieren (HCM/PKD).
Bij overlijden kan via een autopsie uitgezocht worden of dit door HCM veroorzaakt werd.
Katten die aan HCM gestorven zijn hebben meestal een relatief groot hart, met een verdikte hartspier van de linker kamer en een vergrote linker boezem. Niet iedere verdikking van de hartspier wordt veroorzaakt door HCM. Bij katten ouder dan 8-10 jaar kan een verdikte hartspier ook ontstaan bij een te hoge bloeddruk of bij een te sterk werkende schildklier)

Moet mijn kat onder narcose voor een echocardiogram.

Voor het maken van een echo is meestal geen narcose nodig. Het onderzoek duurt ca. een half uur. Er wordt een kleine plek bij de oksel kaal geschoren. Bij een halflangharig kat valt die meestal niet op en hoeft dan ook geen beletsel te vormen om de kat op shows uit te brengen. Alternatief is het natmaken van de oksel met (70 %) alcoholbevattende vloeistoffen, dan hoeft de kat niet geschoren te worden.

Wat betekent de testuitslag van het echocardiogram.

Negatief: op dit moment zijn er geen aanwijzingen voor HCM. Omdat deze uitslag een momentopname is er geen garantie dat de kat later geen HCM krijgt of vererft.
Verdacht (equivocal): er zijn aanwijzingen die er mogelijk op duiden dat de kat HCM heeft. De specialist zal u een advies geven om binnen een bepaalde termijn terug te komen om de verdere ontwikkeling te kunnen beoordelen. Deze situatie kan dus in positieve of negatieve zin wijzigen, of enige tijd constant blijven zodat nog geen duidelijke uitslag te geven is.
Positief: er zijn aanwijzingen voor HCM. De specialist zal, afhankelijk van de ernst van de afwijkingen bij het echografisch onderzoek , medicatie voor uw kat voorschrijven of naar een andere arts hiervoor verwijzen. Deze situatie is niet omkeerbaar, de kat zal altijd HCM houden.

Op welke leeftijd kan HCM optreden.

In het algemeen wordt HCM aangetroffen bij katten jonger dan 5 jaar (maar het kan ook op latere leeftijd voorkomen). Deze afwijking is wel aangetroffen bij kittens op de leeftijd van 6 maanden, maar gebruikelijk is rond de 2 jaar. Ook het geslacht kan een rol spelen. Bij katers wordt deze afwijking meestal op jongere leeftijd vastgesteld dan bij poezen. Daarnaast is opvallend dat bij katten, bij wie op zeer jonge leeftijd HCM wordt vastgesteld, er meestal sprake is van een agressievere vorm, waarbij de levensverwachting zeer kort is.

Is HCM te genezen.

Er is geen genezing mogelijk, maar medicijnen kunnen HCM katten soms nog wel 6 jaar in leven houden! De behandeling varieert naar gelang de symptomen en kan bestaan uit het geven van vochtafdrijvers, middelen die de hartwerking verbeteren of die de kans op trombose verminderen en een hartondersteunend dieet. Stress moet zoveel mogelijk worden vermeden.

Welke andere ziektes lijken op HCM maar zijn het niet.

Helaas wordt bij de genoemde symptomen vaak snel een conclusie getrokken dat het wel HCM zal zijn, maar er kunnen ook andere redenen zijn waardoor dit beeld ontstaat. Laat daarom bij verdenking op HCM dit altijd controleren door een specialist zodat andere oorzaken kunnen worden uitgesloten.

Waardoor wordt HCM veroorzaakt.

HCM is een genetische afwijking die autosomaal dominant vererft. Autosomaal houdt in dat het niet uitmaakt of het van de moeder of de vader komt en ook niet uit maakt of het kitten een poes of een kater is. Dominant betekent dat het al kan ontstaan als één ouder dit doorgeeft. Niet alle katten met HCM hebben dezelfde verschijnselen; ook is er een grote variatie in de wijze waarop HCM zich ontwikkelt. Er zijn ook katten die HCM vererven en zelf helemaal geen verschijnselen vertonen.
HCM is een afwijking die ook bij mensen voorkomt. Er wordt dan ook veel onderzoek gedaan naar welke genen hiervoor verantwoordelijk zijn. Er zijn inmiddels meer menselijke HCMgenen gevonden en die worden allemaal vergeleken. Men neemt op dit moment aan dat HCM bij katten door meerdere genen veroorzaakt wordt en dat die per ras zelfs verschillen. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de verschillende verschijningsvormen van HCM.